پلی به قدمت 1500 سال

جاده‌ها و راه‌ها را می‌توان شریان حیاتی هر سرزمین نامید. در هر دوره از تاریخ راه‌های ارتباطی میان شهر‌ها و مناطق مختلف هر کشور، نمایانگر میزان تمدن و پیشرفت آن سرزمین بوده است

در این میان نقش پل‌ها و گذرگاه‌هایی که انسان‌ها روی رودخانه‌ها و دره‌ها و گذرگاه‌های سیلاب بنا می‌کند، بسیار پراهمیت بوده و قدمت و نوع آنها نشان‌دهنده سطح علمی و هنری معماران و سازندگان آنهاست.

یکی از این پل‌ها که حدود 1500 سال پیش در ایران ساخته شده و هنوز بقایای آن پابرجا باقی مانده است، پل چم نمشت است که در خط مرزی استان‌های ایلام و لرستان قرار گرفته است.

این پل در چهار کیلومتری شمال دره‌شهر مقابل روستای چم‌کلان قرار دارد. نکته جالب توجه این است که پایه‌های این پل امروزه در فاصله حدود 500 متری از بستر فعلی رود قرار گرفته و در میان مزارع روستاییان است؛ یعنی این ‌که رود خروشان و پر آب سیمره که روزگاری دور یعنی در زمان احداث پل در دوره ساسانیان از زیر آن عبور می‌کرده، بتدریج با تغییر مسیر خود از پایه‌های این پل جدا شده و امروزه به هیچ عنوان تماسی میان پل و آب وجود ندارد و از بد حادثه قرار گرفتن این پل بین زمین‌های کشاورزی موجب شده است به‌صورت ناخواسته هر سال همراه با کشت و زرع در زمین‌های اطراف، بخش‌هایی از پل دچار آسیب‌دیدگی شود.

رود سیمره در حد وسط ایلام و لرستان قرار دارد و نقش مرزی طبیعی میان دو استان را بازی می‌کند؛ به گونه‌ای که در شمال این رودخانه، استان لرستان و در جنوب آن استان ایلام واقع شده و پل در بخش شمالی ساحل رود است و شاید یکی از دلایل کم‌توجهی به وضعیت این پل همین مساله موقعیت آن است که مسوولان هر استان آن را در حوزه دیگری می‌دانند!

به هر حال پس از پیاده شدن از خودرو برای رسیدن به پل با مانعی بزرگ به نام رود سیمره رو‌به‌رو شدم که متاسفانه در آن حوالی هم پلی که بتواند ما را به آن سمت برساند وجود نداشت که احتمالا دلیل آن هم نبود روستا یا شهری در آن حوالی است.

روستاییان برای عبور از این رود راه‌حلی ابتکاری و عجیب و البته بسیار خطرناک ابداع کرده‌اند؛ یعنی آنها عرض رود را با استفاده از تیوپ باد شده تراکتور که روی آن با تخته پوشیده شده است، طی می‌کنند و من هم به ناگزیر و با لطف یکی از همین کشاورزان مهربان، توانستم با این وسیله عجیب و غریب و در حالی که دوربینم را از ترس افتادن در آب محکم در دست نگاه داشته بودم، گذر کنم!

در حال حاضر 17 پایه ستون پل به صورت مخروبه باقی مانده و هیچ شواهدی مبنی بر شکل و فرم قوس‌ها و چشمه‌ها دیده نمی‌شود.

کشاورزان محلی که برایشان خیلی عجیب بود کسی تنها برای دیدن این پایه‌های سنگی به این منطقه سفر کند ، در تمام‌ مراحل عکاسی و تهیه گزارش کنجکاوانه کارهای مرا زیر نظر داشته و در پایان هم مرا به یک استکان چای داغ با طعم دود و طبیعت مهمان کردند.

در حال حاضر بقایای پایه‌های بیرونی پل و موج شکن‌های آن بوضوح دیده می‌شود. کیفیت معماری پل و نوع مصالح به کار رفته و روش ساخت آن با آثار تاریخی دره‌شهر مطابقت دارد. این پل با خطی مستقیم به دهلیز ورودی آثار دوران ساسانی دره‌شهر مربوط می‌شود.

ابودلف جهانگیرعرب درباره این پل می‌نویسد: «میان سیمره و طرحان پل بزرگ زیبا و عجیبی وجود دارد که دو برابر پل خانقین است».

یاقوت حموی مولف معحم البلدان (623 ه.ق.) نیز درباره این پل نوشته است: سیمره هم نخل و هم زیتون و هم بادام و هم برف دارد و در راه بین سیمره و دهکده مجاور آن طرحان پل عجیب و شگفت‌آوری است که از عجایب پل‌های عالم محسوب می‌شود.این پل 18 چشمه داشته و اندازه دهانه هر طاق فاصله بین دو پایه 15 متر و طول تمام پل بیش از 270 متر بوده است.

جام جم آنلاین