جشنهای ارامنه

ارمنیان جشن های بسیاری دارند که بعضی جشن‌های مذهبی و بعضی دیگر جشن‌های باستانی است.

اول ژانویه - جشن سال نو

در این روز ارامنه سعی میکنند تا روز شادی به همرا ه افراد خانواده و دوستان برای خود ترتیب دهند.

ارامنه عادت دارند که میز مفصلی را برای استقبال از سال نو و روزهای جشن  ژانویه چیده و وفور مواد خوراکی و میوه را ضامن نعمت و آغاز سال پربار می دانند.در تمامی منازل و میادین بزرگ شهرها، درخت کاج تزیین یافته و شهرها غرق در نور و روشنایی می گردند.  بابا نوئل ها در سطح شهر و منازل به حرکت در آمده و به کودکان هدیه می دهند. آنان یتیم خانه ها، خانواده های بی سرپرست، بیمارستان ها و خانه سالمندان را نیز فراموش نکرده و با حمایت مالی افراد نیکوکار برای همه نیازمندان هدیه می برند. اولیای منازل نیز هدایای مخصوصی برای اعضای خانواده حاضر کرده و شب ژانویه،خود لباس بابانوئل می پوشند و یا توسط بابانوئل دعوتی هدایا را پخش می کنند. بزرگان خانواده بعد از ظهر روز سی و یکم دسامبر یعنی آخرین روز سال از خانواده های داغدار عیادت کرده و برای آنان صبر و شکیبایی آرزو می کنند.

 صبح اول ژانویه نیز دید و بازدید عید آغاز گشته و خانواده های جوان برای عید دیدنی به خانه بزرگان قوم می روند.

کریسمس

مهمترین عید ارامنه همچون سایر مسیحیان جهان عید کریسمس یا تولد حضرت مسیح استکه ارامنه آن را در 6 ژانویه برگزار می کنند در حالی که سایر مسیحیان آن را در روز25 دسامبر برگزار می کنند و از این نظر میان کلیسای ارمنی و سایر کلیساها اختلاف نظر وجود دارد.

در این روز در کلیسا مراسمی خاص برگزار میشود و ارامنه پس از این مراسم با شمع روشنی در دست به خانه های خود میروند و بهمراه اعضای خانواده بدور میز شام مخصوص گرد میابند.

دِرِندِز(آتش افروزی)

این جشن میان ایرانیان به جشن سده شهرت دارد و از جشن‌های خاص اقوام آریایی است که ارمنیان پس از پذیرفتن مسیحیت درقالب جشن‌های ارمنی در آوردند.

این جشن در ایران از زمان مادها تا پایان دورهٔ صفوی برگزار می‌شد.

این جشن در روز 13 فوریه مصادف با بیست و چهارم بهمن ماه برگزار می‌شود. 

در این روز ارمنیان به کلیسا می‌روند. مقام روحانی پس از به جای آوردن مراسم مذهبی ویژه آن روز شمع روشنی را از محراب کلیسا برداشته به محوطه حیات کلیسا می‌رود و با آن شمع بوته‌هایی که برای آتش افروزی گرد آمده می‌افروزد.

پس از مراسم آتش بازی، هنگام ترک کلیسا هر کس شمع یا اخگردانی (مشعلی) را که با آتش صحن کلیسا روشن شده به عنوان تبرک به منزل می‌برد.

 باریگِندان (برغندان)

از جمله جشن‌های بسیار کهن دو ملت ایرانی و ارمنی جشن باریگندان ارمنی و یا برغندان ایرانی است که شیوه برگزاری آن میان دو تیره دارای همانندی‌های بسیاری است.

برپایی این جشن و سرور پیش از ایام روزه بزرگ بیانگر شادی و خرسندی دو قوم از فرا رسیدن روزهای روزه بوده است. 

معنی واژه باریگندان در ارمنی شادمانی است.

این جشن از جشن‌های پیش از پذیرش مسیحیت هم‌زمان با جشن ناواسارد  برگزار می‌شد. 

از ویژگیهای برجسته این جشن، برابری کامل در آن روز میان اقشار و لایه‌های جامعه و آزادی انتقاد از بزرگان و توانگران بود. 

در روز باریگندان معمولاً سفره شام رنگین‌تر و مفصل‌تر از شب‌های عادی است.

از جمله عادات دیگر این روز استفاده از نقاب و برگزاری شب نشینی بانقاب می‌باشد.

جشن باریگندان در ماه فوریه بر گزار می شود.

زاقکازارد 

 در روز زاقکازارد (بمعنی تزئین شده با گل) سنت براین بوده که جوانان تازه ازدواج کرده و یا آنان که هنوز نامزد بودند در نیمه های شنبه شب شاخه های نوشکفته درخت بید را به کلیسا برده و کلیسا را با این شاخه ها تزئین می نمودند. شاخه های بسیاری هم در درگاه کلیسا جمع میشد . با آمدن کشیش زنگهای کلیسا بصدا در آمده و مراسم خاص مذهبی برگزار میگردد. شمعهای بسیاری در این شب قضا را 

نورانی میکند و  شاخه ها توسط کشیش تقدیس می شود.

زاقکازارد یک هفته پیش از عید پاک بر گزارمی شود. 

عید پاک (زادیک)

دومین عید مهم مسیحی که نزد ارامنه بسیار مهم می باشد عید پاک است که سالروز رستاخیزحضرت مسیح بوده 

و طبق تقویم خاصی در اولین ماه بهار برگزار می شود.

عید پاک روز زنده شدن و برخاستن عیسی مسیح ازمیان

مردگان است.

در این روز ، تخم مرغها را رنگ کرده و در کلیساهاه به تخم مرغ بازی می پردازیم.

تخم‌مرغ در روزگاران باستان نشانه طبیعت محسوب مى‌شد. در آغاز بهار مردم به یکدیگر تخم‌مرغ تعارف مى‌کردندپس از ظهور مسیحیت و مرسوم شدن روزه‌هاى مختلف، استعمال تخم‌مرغ تا اندازه‌هاى محدودو جزء مراسم کلیسائى و مذهبى است.

در حال حاضر تخم‌مرغ زادیک نشانگر سنگ قبر حضرت عیسى و رنگ کردن و هدیه دادن آنیک آئین مذهبى است.

زمان این عید ثابت نیست و هر سال میان 22 مارس تا 25 آوریل تغییر می‌کند.

هامبارسوم

چهل روز بعد از عید زادیک جشنهای مربوط به هامبارسوم در روز چهارشنبه و پنج شنبه در میان ارامنه متداول بوده . طبق سنت دخترهای جوان در گروه های هفت نفره برای جمع آوری گل به دشت و صحرا می رفتند و آوازهای مخصوص این جشن را می خواندند. اکنون نیز در اکثر نقاط ارامنه در این روز  خانه ها خارج شده به دشت و صحرا میروند و روزی را توام با شادی میگذرانند.

 وارداوار (آب پاشان)

این جشن از قدیمی‌ترین جشن‌های ارمنیان محسوب می‌شود که در میان ایرانیان به عید آب پاشی ارمنیان شهرت دارد. 

ارمنیان در این روز به یکدیگر آب می‌پاشیدند،کبوتر پرانی می‌کردند و مسابقات ورزشی ترتیب می‌ دادند. 

بیشتر محققانی که در زمینه اعیاد ارمنیان پیش از مسیحیت تحقیق می‌کنند، این جشن را مربوط به الههٔ آستغیگ والههٔ آناهید می‌دانند.

به موجب افسانه‌های ارمنی، آستغیگ، الههٔ زیبایی، باروری و حاصل‌خیزی بود و برگزاری این جشن در فصل تابستان به منظور طلب باران و برکت بوده است. 

جشن آبپاشی از جشن‌های خاص اقوام آریایی است و ارتباطی بادین خاصی ندارد ولی ارمنیان از سدهٔ چهارم میلادی پیرایه‌هایی مذهبی برای آن فراهم کردند. 

اکنون جشن وارداوار به عنوان یکی از اعیاد مسیحیت، 98 روز پس از عید پاک، بین 28 ماه ژوئن تا 1 ماه اگوست برگزار می‌شود. 

 ناواسارد

نخستین ماه سال در گاهشماری ارمنستان باستان ناواسارد نام داشت که به معنی سال نو است.

در نخستین روز ماه ناواسارد جشن با شکوهی برپا می‌شد و همه مردم در این جشن شرکت می‌کردند.

در روز عید پیکارهای ورزشی مانند دو، اسب سواری و ارابه‌رانی برگزار می‌شد.پهلوانان زورآزمایی می‌کردند و نوازندگان تازه‌ترین آهنگ‌های خود را می‌نواختند.برخی نیز به کبوترپرانی سرگرم می‌شدند.

در روز جشن مردم با انواع چهره‌پوش‌ها روی خود را می‌پوشاندند چرا که ارمنیان باستان بر این باور بودند که نقاب ارواح پلید را گریزان می‌کند.

امروزه جشن ناواسارد در جوامع ارمنی روز 11 اگوست برگزار می‌شود.در این جشن تیم‌های ورزش ارمنیان در یکی از کشورها گرد هم آمده و با یکدیگر به رقابت می‌پردازند و برندگان مسابقات پیروزمندان ناواسارد خوانده می‌شوند.

در چند سال اخیر مسابقات ورزش ناواسارد در جمهوری ارمنستان برگزار می‌شود.در پایان بایستی یادآور شد که جشن ناواسارد بر پایه بسیاری از منابع موجود دارای اصل و ریشه ایرانی است و مترادف با نوسرد است که از جمله کهن‌ترین اعیاد ایرانی بوده که در روزگار مادها برگزار می‌شده ولیکن امروزه به فراموشی سپرده شده است.

جشن تبرک انگور و عروج حضرت مریم به آسمان

جشن تبرک انگور جشنی است که در کلیسای ارمنی و آشوری مشترک است و در این روز کهمصادف است با روز عروج حضرت مریم به آسمان ، انگور از سوی کلیسا طی مراسمی متبرک شدهو به حاضرین داده می شود. 

انگور مقدس ترین میوه در مسیحیت است و مسیح نیز خود را تاک حقیقی خوانده است.

 این جشن  در ماه آگوست بر گزار می شود.

این جشن موسوم به  خاقوق اُرهنِک  به ارمنی Խաղող օրհնեք و به انگلیسی khaghoghorhnek  می باشد khaghogh بهارمنی به معنای انگور  و orhnek   به معنای تبرک است و روی هم رفته به معنی جشن تبرک انگور می باشد . این جشن در روز عید حضرت مریم برگزار شده و در این روزدر کلیساهای ارمنی  ضمن خواندن ادعیه و سرودهای مذهبی ،انگور از سوی کلیسا تبرک شده و به حاضرین داده می شود . 

سالروز استقلال ارمنستان

 

صرف نظر از پیشینه و قدمت تاریخی ارمنستان که به حدود سال هشتصد قبل از میلاد(یعنیزمانی که ارمنستان بخشی از امپراطوری اورارتو محسوب می شد) برمیگردد٬ ما برای اولینبار نام ارمنستان را به عنوان کشوری مستقل برای مدت زمان بسیار کوتاهی(در حد دوسال)از سال ۱۹۱۸ تا سال۱۹۲۰ میلادی به عنوان "جمهوری مستقل ارمنستان" در تاریخ سیاسی جهان شاهد هستیم. در سال٬۱۹۲۰ نیروهای کمونیست که در حال قدرت گرفتن بود بوسیله ارتش سرخ شوروی ارمنستان را مورد تاخت و تاز قرار داد و ارمنستان را به عنوان بخشیاز "جمهوری سوسیالیسم" شوروی در آورد.

بالاخره با فروپاشیشوروی٬ ارمنستان در ۲۱ سپتامبر سال ۱۹۹۱ استقلال خود را تحت نام کشوری مستقل اعلام داشت.

۲۱ سپتامبر سال ۱۹۹۱ روزی بود که استقلال ارمنستان به همه پرسی گذاشته شد و با۹۹ درصد آرای مردم به تصویب رسید. این روز ٬روز استقلال نامیده می شود- یکی از تعطیلات رسمی سالانه در ارمنستان است- جشن ملی است و هر ساله باشکوه تر از سال قبل در میدان بزرگ و اصلی شهر ایروان(هراپاراگ) بزرگ داشت می گردد.